Opdracht: Samenwerkingsevaluatie
Een goede samenwerking is een van de belangrijkste factoren voor succes. Met de decentralisering van de maatschappelijke zorg zijn gemeenten voor een ontzettend grote uitdaging komen te staan. Want hoe kunnen de kleinere gemeente ervoor zorgen dat er toch een mate van continuïteit verzorgd kan worden wanneer het gaat om specialistische, kostbare zorg? Voor veel gemeenten is het te duur om dat zelfstandig te organiseren. Dat was een van de redenen voor de gemeenten Katwijk, Hillegom, Lisse, Teylingen en Noordwijk om op dit dossier samen te werken en samen een systeem te bouwen waarmee specialistische zorg verdeelt en gezamenlijk kon worden opgepakt.
De verschillende samenwerkingspartners hebben een paar jaar hard gewerkt om de verschillende bureacratische systemen en politieke ambities bij elkaar te brengen om een gezamenlijke aanpak voor de maatschappelijke zorg op te zetten. Begin 2023 werd ik gevraag om de evaluatie van hun samenwerking te begeleiden. Ze stonden op het punt om, waar ze de afgelopen tijd aan hadden gewerkt, in uitvoering te brengen en wilden graag terugblikken op wat er goed was gegaan en wat er beter kon.
Om de samenwerking goed te kunnen evalueren en tot nieuwe afspraken te komen over hoe het in de toekomst anders en beter kan besloten we om eerst een gedeelde visie op samenwerken te ontwikkelen. Dit collectieve idee over ‘perfecte samenwerking’ konden we vervolgens gebruiken als blauwdruk om de samenwerking van de afgelopen paar jaar te evalueren. Door vanuit de lens van perfecte samenwerking te kijken, werd snel duidelijk welk gedraag hier wel en welk gedrag hier niet aan bijdroeg. Hiermee hebben we handelingsperspectieven geformuleerd en afspraken vastgelegd die tot een andere vorm van samenwerken leiden.
Inclusie, diversiteit en gelijkwaardigheid voor leidinggevenden
Een van de grootste uitdagingen voor startende leidinggevenden is hoe om te gaan met de thema’s inclusie en diversiteit. Begrijpelijk, want dat zijn ook hele ingewikkelde en uitdagende thema’s waar niet zomaar een checklist voor te maken is. Dit zijn echt thema’s waar leidinggevenden zelf koers in moeten bepalen door hun eigen idee erover te ontwikkelen. Ik werd gevraagd om leiderschapstrainingen te ontwerpen waarmee leidinggevenden hun zelfbewustzijn konden vergroten en handelingsperspectieven ontwikkelden voor meer inclusief gedrag.
Om invulling te geven aan deze trainingen koos ik ervoor om de socratische methode te gebruiken. Dit is een tool die uitermate geschikt is voor collectief onderzoek naar complexe thema’s. Uiteindelijk heb ik tientallen socratische gesprekken begeleid met groepen va tussen de 8 en 15 deelnemers. Daarin reflecteerden we collectief over de rol van leidinggevenden in het creëeren van een inclusieve en diverse werkvloer, en begeleidde ik in totaal ruim 100 leidinggevenden in de te nemen stappen om een inclusievere leidinggevende te worden.
Als laatste ben ik verantwoordelijk voor de ontwikkeling en productie van een digitale leerlijn die ondersteuning biedt bij de reorganisatie van de directies CTO, OIS, CSO.
Visieontwikkeling projectteams
Binnen de gemeente Amsterdam heb ik verschillende projecten begeleid bij het ontwikkeling van hun visie, om de onderlinge samenwerking te versterken en collectief richting te geven aan complexe vraagstukken. Een veel voorkomende probleem waar projectteams tegenaan liepen was het bepalen van een richting bij het werken aan nieuwe, ingewikkelde thema’s waar geen standaard oplossingen voor te vinden zijn. Door vanuit co-creatie het thema te ontleden en begrijpen, bouwden we gedeelde fundamenten die als een voedingsbodem diende voor de rest van de projecten
Zo heb ik het projectteam begeleid dat zich bezighield met de uitvoering van de maatwerkaanpak voor statushouders. Door standaardisering van de manier waarop statushouders worden geholpen bij de gemeente Amsterdam is er een bepaalde groep die structureel tussen wal en schip valt. Dit projectteam had de taak om juist voor deze groep statushouders interventies te ontwikkelen zodat ook zij de kans kregen om goed te integreren. Vanwege een reorganisatie ontstond het risico dat dit projectteam opgeheven zou worden. Daarom ontwikkelde we samen een visie ontwikkeld waarmee het projectteam hun bestaansrecht zeker kon stellen. Door in te zoom op de belangrijkste thema’s die onderdeel waren van hun takenpakket kwamen we tot de kern van hun een gedeeld, waardoor ze een goed voorstel konden schrijven voor hun MT.
Een ander projectteam dat ik hielp, hield zich bezig met de transformatie van het Projectmanagementbureau naar een lerende organisatie. Het doel was duidelijk: een afdeling van 800 medewerkers die verspreid door de gemeente heen werken meer laten focussen op leren. Door gebruik te maken van, onder andere, de socratische methode ontwikkelde we een gezamenlijke visie op leren, om de vraag te beantwoorden wat een lerende organisatie eigenlijk precies is. Omdat alle belangrijke stakeholders betrokken waren bij het proces van richting bepalen, kon het resultaat goed gebruikt worden om deze transformatie concreet te maken en uit te gaan voeren.
Een derde opdracht was voor Bureau Interim en Advies, een intern adviesbureau dat zich door de hele gemeente heen verhuurt. Een van hun grootste vraagstukken was hoe ze er als adviseurs voor konden zorgen dat ze duurzame impact konden maken op de plekken waar ze kwamen werken. Ze wilden voorkomen dat ze tijdelijke extra handjes werden, maar echt voor hun expertise op het gebied van veranderkunde, programmamanagement en strategisch advies ingezet konden worden om doorbraak te leveren aan complexe ambtelijk of bestuurlijk vraagstukken. Hiervoor begeleidde ik sessies met het management team om een gezamenlijke visie te formuleren op duurzaam resultaat, zodat hier beter op kon worden gestuurd of gereflecteerd.
Productie digitale leerlijn Socratic Design
De directie digitalisering en innovatie gebruikt Socratic Design als een van hun methodes om verandering op een fundamentele manier aan te pakken. Vanwege de hoge mate van complexiteit van de methode en de grote hoeveelheid filosofische concepten die hier belangrijk voor zijn wilde deze directie een manier om op een laagdrempelige manier kennisoverdracht te organiseren. Daar is de opdracht voor een digitale leerlijn uit ontstaan: een 21-delige collegereeks waarin de grondlegger van de methode de kennis deelt die nodig is om de methode goed te begrijpen en in te zetten. Ik was verantwoordelijk voor de hele uitvoering van deze leerlijn, van concept idee tot eindproduct.
Opdrachten: visie op inclusie & teamontwikkeling
Voor ProDemos begeleidde ik twee succesvolle trajecten op het gebied van teamontwikkeling en inclusie en diversiteit. Ik heb het MT van ProDemos bijgestaan in het ontwikkelen van een gezamenlijke strategie op het gebied van inclusie en diversiteit. We hebben hiervoor gebruik gemaakt van de socratische methode om in co-creatie tot nieuwe inzichten te komen die ze konden gebruiken om hun doelen te bereiken. Dit traject heeft geleid tot een betere samenwerking binnen het MT en een duidelijkere visie op hoe inclusie en diversiteit binnen de organisatie verder ontwikkeld kunnen worden.
Daarnaast heb ik ook het team van coaches begeleid in een traject gericht op teamontwikkeling. Door gebruik te maken van een combinatie van de socratische methode en appreciative enquiry, heb ik het team geholpen om hun individuele en collectieve talenten te identificeren en te benutten en onderlinge frustraties naar boven te halen en op te lossen. Dit traject heeft geleid tot meer begrip en respect voor elkaars vaardigheden en een betere samenwerking binnen het team.
In beide trajecten werd de kracht van de socratische methode erg duidelijk naar voren. Door gebruik te maken van deze methode kunnen teams op een gestructureerde en effectieve manier tot nieuwe inzichten komen en hun potentieel benutten. Als filosoof help ik organisaties om deze methode te gebruiken om hun doelen te bereiken en hun teams te ontwikkelen.
Nobi is een organisatie die maatwerk levert voor ontwikkelvraagstukken. Zij schakelen mij in voor intervisie, vraagstukken rondom inclusie en om met de socratische methode onderdelen van leertrajecten te ontwikkelen en uitvoeren.
Socratische gesprekken met kinderen
Tijdens het Midzomer Mokum verzorgde ik socratische gesprekken voor kinderen in de leeftijd 8-15 jaar. Het doel van deze gesprekken was om kinderen naast het standaard schoolaanbod ook vaardigheden aan te leren die van pas komen in de praktijk. In mijn geval richtten de gesprekken zich op het ontwikkelen van vaardigheden op het gebied van zelfstandig nadenken en oordeelsvorming.
Tijdens de socratische gesprekken hebben we aan de hand van concrete voorbeelden en vragen samen gediscussieerd over verschillende onderwerpen zoals familie, vrije wil en het einde van tijd en ruimte. Door kinderen te laten nadenken over deze onderwerpen, hebben we hun analytische vaardigheden en kritisch denkvermogen vergroot. Hierbij besteedde ik ook aandacht aan het ontwikkelen van een open en nieuwsgierige houding ten opzichte van verschillende perspectieven en ideeën.
Ik vind het ontzettend belangrijk om kinderen te leren hoe ze zelfstandig kunnen nadenken en oordelen vormen. Door op deze manier samen aan de slag te gaan leren ze om onafhankelijk te denken en beslissingen te nemen, wat ze uiteindelijk in staat stelt om beter om te gaan met verschillende situaties en uitdagingen in hun leven.
Als socratisch gespreksleider en trainer is het mijn missie om kinderen en volwassenen te helpen bij het ontwikkelen van vaardigheden op het gebied van zelfstandig nadenken en oordeelsvorming. Ik geloof dat deze vaardigheden van onschatbare waarde zijn in een wereld waarin we dagelijks worden geconfronteerd met een overvloed aan informatie en meningen. Door meer autonoom, authentiek en kritisch te denken, kunnen we onszelf en de wereld om ons heen beter te begrijpen.
Workshop socratische methode
Vloeibaar is een organisatie die events organiseert voor “millennials” die openstaan voor ontwikkeling en benieuwd zijn naar de wereld buiten hun bubbel. In opdracht van hun ontwierp ik een avondvullend programma waarmee de 50 deelnemers werden meegenomen in de socratische methode en praktische filosofie. Door een goede afwisseling te maken tussen theorie en praktijk werd het een geslaagde avond waarin alle deelnemers wegliepen met inzichten over zichzelf, hun limiterende overtuigingen en hoe de socratische methode kan helpen nieuwe perspectieven te vinden.
Ontwikkelen van een samenlevingsvisie
Het ontwikkelen van een gedeelde visie op samenleven is een van de grootste uitdagingen voor een startende woongemeenschap. Dit is vooral het geval wanneer tientallen gezinnen samen willen wonen in een groot gebouw, zoals bijvoorbeeld een voormalig hotel, en verschillende doelen en verwachtingen hebben. Dit was ook het geval bij de woongemeenschap Kunst am Kogel in Oostenrijk, waar ik heb gewoond om ze te ondersteunen in hun opstartfase.
Tijdens mijn verblijf van een maand bij de woongemeenschap heb ik me gericht op het begeleiden van socratische dialogen. Door deze methode te gebruiken, konden we samenlevingsthema’s onderzoeken en kwamen we tot gedeelde ideeën waar de woongemeenschap hun toekomst op konden bouwen. We bespraken belangrijke onderwerpen zoals de aard van goede communicatie, wat een gemeenschap eigenlijk precies is en wat een goede manier is om beslissingen te nemen. Deze dialogen hielpen de bewoners om hun individuele doelen en verwachtingen te begrijpen en ze te integreren in een gedeelde visie op samenleven.
Naast het ontwikkelen van een gedeelde visie, hebben we ook gewerkt aan het verdelen van verantwoordelijkheden en het functioneren als collectief. Dit waren belangrijke pijlers in het opzetten van een succesvolle woongemeenschap. Door te werken aan deze pijlers en het ontwikkelen van een gedeelde visie, was de woongemeenschap Kunst am Kogel in staat om te groeien en te floreren.
Het gebruik van de socratische methode stelde de woongemeenschap in staat om samenlevingsthema’s te onderzoeken en tot gedeelde ideeën te komen die als basis dienen voor de ontwikkeling van de gemeenschap. Ik geloof dat het ontwikkelen van een gedeelde visie en het functioneren als collectief essentieel zijn voor het succes van groepen mensen die samenwerken. Zowel in woongemeenschappen als binnen organisaties en bedrijven.